تعيين عمر اشيا و بقاياي جسدهاي كشف‌شده

در حفاري هاي باستان شناسي تكه استخواني پيدا مي شود و باستان شناسان مي گويند كه اين استخوان 5 هزار سال عمر دارد. يك بچه ماموت در آند كشف مي شود و عمر آن را بيش از 2 هزار سال تخمين مي زنند. اما دانشمندان چگونه مي فهمند كه يك شئ يا جسد و بقاياي موجودات زنده متعلق به چه زماني هستند ؟!
تاريخ سنجي به وسيله كربن 14 يك روش رايج و مطمئن براي تعيين قدمت بقاياي موجودات زنده است، اين روش فقط در خصوص شي هايي به كار مي رود كه يا خود زماني زنده بوده اند مانند استخوان، بقاياي گياهان وبقاياي جسد هاي حيوانات و انسان ها و يا اين كه از موجودات زنده ساخته شده اند. مانند لباس هاي پنبه اي يا كتاني، وسيله هاي چوبي وغيره.
كربن 14 راديو اكتيو است با نيمه عمري حدود 5700 سال . ( نيمه عمر مدت زماني است كه نصف اتم هاي يك ماده راديو اكتيو به دليل تابش، غير فعال مي شوند).
كربن 14 در موجودات زنده
اتم هاي كربن 14 كه بر اثر تابش كيهاني به وجود آمده اند، با اتم هاي اكسيژن تركيب شده وگاز دي اكسيد كربن مي دهند .گياهان، اين گاز را جذب كرده و بر اثر پديده فتوسنتز كربن 14 در فيبر گياهان وارد مي شود .حيوانات و انسان ها اين گياهان رامي خورند و كربن 14وارد بدن آن ها مي شود .نسبت كربن 14 به كربن معمولي (كربن 12) در هوا وبدن موجودات زنده درتمام زمان ها تقريبا" ثابت بوده و هست .

تعيين عمر اشيا و بقاياي جسدهاي كشف شده

تعيين قدمت يك فسيل

به محض اين كه يك موجود زنده مي ميرد، دريافت كربن آن از محيط قطع مي شود. نسبت كربن 14به كربن 12 در لحظه مرگ موجود بامقدار استاندارد آن در بدن بقيه موجودات زنده برابر است، ولي پس از مرگ، كربن 14واپاشيده شده وبا هيچ كربن 14 جديدي جايگزين نمي شود. كربن 14 به تدريج وبا سرعت بسيار كم ، از بين مي رود، در حالي كه مقدار كربن 12 ثابت است .با به دست آوردن نسبت  كربن 14 درنمونه مورد بررسي به مقداراستاندارد آن در موجودات زنده مي توان قرني را كه اين موجود درآن مي زيسته است، با دقت بسيار خوبي محاسبه كرد. فرمول محاسبه عمر فسيل ها با استفاده از كربن 14به شرح زير است:
كه   نسبت كربن 14 در نمونه به مقدار آن دربافت هاي زنده و  نيمه عمر كربن 14 ( برابر با 5700 سال ) است.
براي مثال اگر در يك فسيل نسبت كربن 14 نمونه به كربن 14 موجودات زنده 10درصد باشد . مي توان محاسبه كرد كه :

 

پس اين نمونه در 18940سال پيش مي زيسته است .
چون نيمه عمر كربن 14، 5700سال است تعيين عمر جسم ها با استفاده از كربن 14 فقط در موردهايي معتبر است كه نمونه حداكثر متعلق به 60هزار سال قبل باشد.پس از اين مدت مقدار كربن 14بسيار ناچيز مي شود.

منبع:

http://www.irib.ir/amouzesh